Mae r economi un hermano effaith ar dlodi yn fwy o fygythiad me Geredigion na Covid-19, yn ôl Pencampwr Tlodi r awdurdod lleol.
Fe ddaw r rhybudd wrth i r Pwyllgor Materion Cymreig rybuddio mai r’tlotaf sy n mynd me ddioddef fwyaf o ganlyniad i r pandemig.
Ante mis Mawrth mae banciau bwyd Cyngor Ceredigion wedi gweld cynnydd mawr yn ue defnydd.
Mae ffigyrau hefyd yn dangos bod tlodi planta wedi cynyddu 3.1% yng Ngheredigion yn y pedair blynedd hyd en fis Mai – cyn i r pandemig daro.
Yn yr de la onu cyfnod fe welodd Cymru ar y cyfan ostyngiad bach.
Yn ôl Cyngor Ceredigion, mae «miloedd o bobl» wedi cael mynediad en wasanaethau dros y cyfnod clo.
‘Gwir broblem’
Bu n rhaid me fanc bwyd Llandysul recriwtio tîm newydd cyfan o wirfoddolwyr ym mis Mawrth oherwydd bod cymaint o aelodau wedi gorfod aros adref.
Ers hynny, mae r banc bwyd wedi gweld cynnydd o 150% mewn pecynnau bwyd sy n cael ue dosbarthu.
Yn ôl y Parchedig Gareth Reed, sy n rhedeg y banc bwyd, mae tlodi yn Llandysul yn broblem «annisgwyl ond real iawn».
«Mae effaith y cyfnod clo me’w deimlo yn ddwfn ac yn fawr yma – ca mae n’mynd me bara,» meddai.
«Mae canran uchel o deuluoedd yn cael prydau soy ddim trwy r ysgol, gan fod y planta de wedi bod adref mae r pwysau ariannol yn enfawr.
«Beth ni n’trío gwneud yw gofyn y cwestiynau un cheisio cael atebion un helpu pobl me gamu ymlaen, allan o dlodi.
«Dydy banciau bwyd ddim yn mynd me wneud hynny ond gobeithio ei fod yn ayudar a bach mewn symud i r cyfeiriad cywir.»
título de la Imagen Dywedodd y Parchedig Gareth Reed bod «effaith y cyfnod clo me’w deimlo yn ddwfn» yn Llandysul
Ffigyrau Banciau Bwyd Ceredigion
Llandysul – cynnydd o 150% de Aberystwyth – cynnydd o el 37% Llambed – cynnydd o 300%+ Aberteifi – cynnydd o 50%
Mae ffigyrau hefyd yn dangos cynnydd o 3.1% mewn tlodi planta de yng Ngheredigion, tra bod y ffigyrau ar gyfer Cymru gyfan wedi gostwng 0.2%.
Cafodd y ffigyrau hyn de la ue cyhoeddi ym mis Mai eleni ar gyfer 2014/15 – 2018/19. Ceredigion sydd wedi gweld y cynnydd mwyaf o bob sir yng Nghymru yn ystod y cyfnod dan sylw.
copyright de Imagen de Gareth Reed título de la Imagen Parseli ffrwythau un llysiau mewn banc bwyd yn barod me’w dosbarthu
Yn ôl y darlithydd mewn Polisi Cymdeithasol, el Dr. Hefin Gwilym o Brifysgol Bangor, mae n’edrych yn «dywyll iawn».
«Dwi n’bryderus iawn soy yr hirdymor. Rydym ni n’mynd me soldadura cynnydd mawr mewn tlodi un thlodi planta de yng Nghymru, gyda thoriadau mawr mewn de budd-daliadau,» meddai.
«Dwi n’hollol argyhoeddedig y bydd polisïau llymder yn yn ôl gryfach nag erioed.
«Mae r sefyllfa n’bendant o waethygu am y 10 mlynedd nesaf, falle r 20 mlynedd nesaf hyd yn oed. I r bobl dlotaf, mae r dyfodol yn edrych yn dywyll iawn.
«Mae» na broblem yng Nghymru oherwydd ‘da ni ddim wedi datblygu polisïau effeithiol me ddatrys problema tlodi, yn rhannol oherwydd hace gyda Chymru ddim y grym llawn me wneud hynny.»
Pencampwr Tlodi
Bwriad Cyngor Ceredigion yw datblygu Strategaeth Mynd i r Afael â Chaledi er mwyn helpu gyda r risg cynyddol me ddinasyddion y señor.
Dywedodd Pencampwr Tlodi Cyngor Ceredigion, y Cynghorydd Catrin Millas: «Mae swyddogion wedi bod yn cefnogi miloedd o bobl trwy ein Porth Cymorth Cynnar un cheisio pwyntio pobl i r cyfeiriad iawn.
«Dyn ni wedi llwyddo me gadw ffigyrau cleifion coronafeirws yn isel iawn, felly r broblem yo ni yw adfywio ac adfer año economi.
«Mae r strategaeth newydd yn canolbwyntio ar bob agwedd o’n bywydau ni ca mae r economi yn chware rhan bwysicach yn ein strategaeth nag erioed o r blaen.»
Felly ydy effaith coronafeirws ar galedi, ar dlodi, ca ar yr economi yn fwy o fygythiad yng Ngheredigion na r elfen iechyd ei hun?
Dywedodd y Cynghorydd Millas de la junta de directores hynny n’wir.
«Ni wedi cadw y ffigyrau o corrió achosion yn isel iawn, fel chi n’gwybod, ca mae sistema olrhain dda iawn yn y señor,» meddai.
«Y broblem yo ni yw adfywio, ca adfer año economi oherwydd bod honno yn dibynnu gymaint ar y busnesau oedd wedi gorfod cau lawr yn ystod y clo.
«Dyna pam, gydag ein strategaeth newydd, mae r elfen economi yn bwysig iawn.»
‘Dangos gwir débiles año su’
Mae grŵp trawsbleidiol o Aelodau Seneddol yn rhybuddio mai r’trigolion tlotaf fydd yn dioddef fwyaf.
Dywedodd Cadeirydd y Pwyllgor Materion Cymreig, Stephen Crabb COMO: «Mae r pandemig wedi delio ergyd enbyd me deuluoedd un busnesau ledled Cymru, gyda r baich yn cwympo fwyaf ar gymunedau oedd eisoes yn agored me niwed cyn año argyfwng.
«Mae ein hadroddiad yn dangos gwir débil años de su economaidd sy n wynebu ein cenedl.
«Mae diwydiannau allweddol yn wynebu tormenta berffaith ac mae gwir beryg y bydd diweithdra yn dychwelyd me lefelau na welwyd tebyg iddynt ers degawdau.
«Mae angen adferiad cynaliadwy ar Gymru er mwyn arwain en economi gryfach un mwy gwydn.»
