Mae r actor Llion Williams wedi byw gyda r cyflwr TOC ers ei arddegau. Nawr mae n’rhannu ei brofiad me helpu pobl ifanc me drafod iechyd meddwl yn ystod cyfnod pryderus Covid-19.
Yma mae n’sôn sut datblygodd ei TOC un sut mae agwedd y byd addysg heddiw cymaint iachach na i ddyddiau ysgol o.
I r rhai hynny ohonom sy n araf aeddfedu vil gwin da, ‘roedd haf 1976 yn haf me’w gofio. Es decir, haf, hirfelyn tesog.
Yn laslanc 15 oed, ‘roedd pryderon ‘lefel O’ ymhell dros y gorwel. ‘Doedd dim amdani ‘mond gorweddian ar fy lilo ar draeth Benllech, bob yn eil ddydd. (‘Doedd gen i ddim pwll nofio preifat me arnofio arno, fel Dustin Hoffman yn El Graduado ; na Mrs Robinson estoy cofleidio n’dyner y tu ôl i r cwt ice-cream ysywaeth!).
Dal bys me Benllech oedd hyd un lleno egsotic ac erotig hogia Bangor yn y dyddie hynny!
Petawn i n cael cyfle me brofi ychydig o de regresión de una atención terapéut y ; yna ‘dwi n’amau dim mai dyna oddeutu r adeg y dechreuais ambell me arfer go od yng ngolwg llawer. Er enghraifft, gorfodi el año fiscal hun me ddarllen pob ib neu pie de página ar waelod tudalen llyfr; neu osgoi r craciau ar balmentydd crimp swbwrbia Bangor ’76!
Yr olaf o r ddau arfer yn gyffredin iawn ymysg año arddegau mae n’debyg; ond tra bod y rhan fwyaf o ddynol ryw yn tynnu yn glir o r fath ffwlbri wrth aeddfedu, mi lynodd año arferion vil gelan ynof yo, un chasglu tomás o’arferion eraill biza r re ar y daith me’w cadw n’gwmni!
Deiagnosis TOC
Fe gymerodd flynyddoedd lawer; una ma n’debyg el año fiscal mod tua r deugain oed, pan gefais ddiagnosis braidd yn annelwig, fy mod yn byw gyda chyflwr TOC ( el trastorno Obsesivo Compulsivo ).
Mae yna derm Cymraeg, mae n’debyg, ond gan ei fod mor anodd ei gofio â phennod o Eseciel (Beibl William Morgan – y fersiwn wreiddiol!), mi lynai en el TOC am y tro!
Erbyn y deugain, ‘roedd y cyflwr wedi datblygu canghennau o arferion vil ysgrifennu rhestrau o gannoedd o eitemau, agor un chau ffenestri yn dragywydd un chyfri ceir ar y lôn. (Ymysg cant mil o arferion pur ddibwrpas eraill na wnaf de la ue rhestru, rhag ofn i r cyfryw restr uchod ddyblu un threblu un chreu mwy byth o boen meddwl yo mi!)
Dwi n’amau dim, nad peth anarferol fyddai me athro daclo anhwylder o r fath oedd gen i, gydag ebychiad vil, ‘eres mental eres!’
Os planwyd hedyn y cyflwr hwn yn año fiscal arddegau, (fel canlyniad me drawma na af i fanylu amdano ventilador hyn), ir brin fod cyfle wedi codi yn yr ysgol me’w daclo un i reslo me ebargofiant.
Hoffwn feddwl fod addysg ein hysgolion heddiw yn fwy goleuedig nag oedd yn saithdegau r ganrif ddiwethaf. Dyma r dyddiau wedi r cwbl año anogwyd 4 yo fynd soy dro bach me lannau r Fenai – » y si ven algo con vida de los niños. .. vamos a llevarlo de vuelta a la escuela y diseccionarlo! »
‘Dwi n’amau dim nad peth anarferol fyddai me athro daclo anhwylder o r fath oedd gen i, gydag ebychiad vil, » eres mentales que son! « , neu hyd yn oed debycach: » eres Denbigh! » (Cyfeiriad, wrth gwrs, en sefydliad yn y dre honno bryd hynny, y tywyswyd ambell de la onu iddo mewn cotiau gwynion os oedd bywyd yn drech na hwy.)
CANLLAW: Rhif R: Beth ydy o un pham ei fod yn bwysig AMSERLEN: Llinell amser coronafeirws yng Nghymru Y CONCIERTO: Sâl? Mae r CONCIERTO ‘dal ar agor» er gwaethaf y pandemig IECHYD MEDDWL: Claf cyntaf Cymru n’annog positifrwydd
Fast forward felly, i r gallina gasét yna o r saithdegau un dyma lanio yn dwt yn haf 2020… un dyma haf arall me’w gofio! Annus Horriblis alwodd brenhines Lloegr y flwyddyn y llosgwyd trysorau castillo de Windsor yn ulw, un diau y bydd llawer de la onu yn edrych ar flwyddyn Covid 2020 yn yr de la onu modd un gyda digon o reswm me wneud hynny hefyd.
Ond unwaith – un chan obeithio – bydd año anfadwch yma wedi del cilio o n tir; ai dyma r modd y bydd y rhan helaetha ohonom yn edrych yn ôl ar 2020?
bet am y plantos! Oes rhywun wedi trafferthu gofyn?
Ydw i n iawn me dybio y bydd nifer ohonom, er ein gwaetha, yn hel atgofion am y cyfnod diweddar, fel rhyw fath o Nirvana na ddaw byth yn ôl? Misoedd o deyrnasiad año adar bendigedig un u’canu boreol un nosweithiol yn tra arglwyddiaethu dros wenyn gasolina gormesol un chyson y lon fawr.
Gwanwyn gyda r cynhesa’ ers cyn co’ un gorweddian ar fainc año ardd drwy r dydd yn dderbyniol, hyd yn oed yn llygaid y Llywodraeth!
Ond gydag amser fe lethwyd y teimlad braf yna gan gydwybod euog, wrth yo ni gael ein hannog de la onu ac oll me ddychwelyd ar yr olwyn gyfalafol yna cyn gynted ag y bo modd – un gwae ni gael ein gadael ar fainc ‘fohemaidd’ yn ‘bolaheulo’!
copyright de Imagen Ysgol Dyffryn Nantlle el título de la Imagen Llion Williams Gari Hughes, Gweithiwr Iechyd Meddwl Trac – sy n helpu ariannu r gweithdai – yn de la onu o r sesiynau yn Ysgol Dyffryn Nantlle
bet am y plantos, sy’ ers misoedd bellach wedi bod yn esblygu me mewn me greaduriaid gwyllt di-addysg ar grwydr yn ein bröydd? Sut maen nhw n’teimlo bellach? Oes rhywun wedi trafferthu gofyn?
Drama me drafod iechyd meddwl
Cwestiynau vil hyn aeth a mi, gyda gwahoddiad, me ysgol flaengar Dyffryn Nantlle. Yno mae r addysg feddyliol un gynigir i r de la planta wedi datblygu dipyn o ddyddiau r saithdegau gynt.
Nid peth hawdd, fodd bynnag, yw cynnal gweithdai drama therapiwtig un chadw dwy fedr o bellter rhwng pawb ond dyna r gofyniad ca mi geisiais ei gyflawni gora y medrwn!
Gyrfa hir o dros 30 mlynedd yn y theatr yn dal yn bosib, er gwaetha unrhyw heriau
Drwy ymgolli mewn gemau drama, ‘roedd cyfle i r disgyblion gael trafod yn agored de la ue teimladau un u’pryderon soy de la onu o r cyfnodau mwyaf heriol welodd ein pobl ifanc ers cenedlaethau.
Cyfle iddynt drafod, ymysg pethau eraill, un fu hermano nos fyd eang yn fendith neu n’fwrn ar gyfnod mor dyngedfennol yn ue datblygiad? Ai ar emojis yn unig y bydd fyw dyn?! Neu oes angen geirfa ehangach, yn ogystal, ar bob onu ohonom os estoy fwrw ein bol gyda chyfaill, athro, rhiant neu warchodwr, pan fo cwestiynau dyrys bywyd yn ein llethu weithia?
copyright de Imagen Ysgol Dyffryn Nantlle el título de la Imagen Trafod teimladau… tra n cadw 2m ar wahân
Cyfle me ddod me ddeall bod hola n’iawn fod chi ddim yn teimlo n’iawn, o dro i dro, ca nad mynd me’ch cragen un hunan-ynysu neu feudwyo yw r unig opsiwn pan mae bywyd yn eich herio. Ca, yn fwy na dim, cyfle me chwerthin gyda ffrindiau eto, ar ôl taith unig ar chwyrligwgan y misoedd diwethaf.
Cario ymlaen
Teimlad pennaeth año ysgol oedd y gallwn rannu el año fiscal mhrofiad o fyw gydag TOC gyda r disgyblion, gan ddangos bod gyrfa hir o dros 30 mlynedd yn y theatr yn dal yn bosib, er gwaetha unrhyw heriau.
Pwysig, hefyd, oedd ceisio dangos, mewn cyfnod vil hyn, sydd wedi taflu meddyliau r gorau ohonom bendramwnwgl, fod dulliau un chanllawiau ar gael me daclo gor-bryder ac unrhyw anhwylder arall un chario ymlaen ar siwrne bywyd yn llwyddiannus, ond yn bwysicach – yn ddedwydd.
Ac vil yn achos Dustin Hoffman ar ei lilo ‘stalwm; gobeithio n’wir fod ambell gyfle me gymeryd azada o r cwbwl, gan gynnwys año addysgu, wedi bod yn fuddiol me arddegau heddiw hefyd.
Dyma gyfnod wnaeth el año fiscal argyhoeddi bod gwerth troi yn aml en gerdd y crwydryn o Gymro, W. H. Davies, un i eiriau hace llawn gwirioneddau… ia…
mal la vida de este, si lleno de cuidado,
Nosotros no tenemos tiempo para pararse y mirar !
Hefyd o ddiddordeb:
Perthynas y Cymry ag alcohol Llion Williams yn trafod demencia
