Mae cysylltiad hir rhwng y Cymry ac Ohio. Yn 1818 fe aeth cymuned o ardal Aberaeron fentro dros Fôr año Iwerydd un setlo yn y dalaith.
Ond hyd yn oed cyn hynny – yn 1795 – roedd criw o Lanbrynmair ym Mhowys wedi ymgartrefu yn ardal de Cincinnati.
O’n i ddim soy roi unrhyw de la onu o r personal mewn peryg mewn unrhyw ffordd
Ac ar gyrion y ddinas honno mae Cymro oh Sir Gaerfyrddin – sy’ wedi cael gyrfa yn y diwydiant cydrannau ceir yn América – bellach yn byw.
Mae Iwan Gibby yn 48 oed un n’hanu o Lanybydder, ca mae wedi byw yn ardal Loveland – rhyw 20 milltir o ddinas Cincinnati – ers pum mlynedd.
Ond mae wedi bod yn yr Unol Daleithiau ers 1996, gan dreulio 15 mlynedd yn nhalaith Kentucky, sy n ffinio gydag Ohio.
copyright de Imagen Iwan Gibby el título de la Imagen Dinas Cincinnati, Ohio Diwrnod cofiadwy
Fel rheolwr ffatri, mae Iwan wedi gallina arfer delio â gwahanol broblemau, ond mae n’dweud y bydd años 20 Mawrth 2020 yn ddyddiad fydd wastad yn aros yn y côf.
«‘Na r diwrnod pan roedd rhaid yo ni gau r ffatri oherwydd y coronafeirws,» meddai Iwan.
«O’n i ddim soy roi unrhyw de la onu o r personal mewn peryg mewn unrhyw ffordd, ca o’dd y cwmni n’gallu gweld mai dyna oedd y peth calla’ yo wneud.»
Wy n’credu fod pethau dipyn gwaeth ym Mhrydain
Mae r ffatri wedi ei lleoli mewn ardal gymharol wledig rhyw 40 milltir o de Cincinnati, un n’cyflogi dros 300 o weithwyr sy n cynhyrchu cydrannau ar gyfer y diwydiant ceir.
Yn y pythefnos cyn cau r ffatri, roedd llywodraethwr de Ohio, Mike señores dewine, wedi cymryd nifer o gamau me geisio atal coronafeirws rhag lledu.
Ar 5 Mawrth llwyddodd y llywodraethwr me gael gorchymyn llys me rwystro r cyhoedd rhag mynychu r Arnold Sports Festival – gŵyl chwaraeon fawr yn Colón, prifddinas Ohio – fyddai wedi denu 250,000 o bobl.
«Mae señores dewine wedi bod yn eitha’ resistente o r dechrau, me fod yn onest – ca mae hynna n’beth da,» meddai Iwan.
«Ohio oedd y dalaith gynta’ yn América me gau r holl ysgolion. Ca fe wnaeth señores dewine gyhoeddi estado de emergencia yn eitha’ cynnar ym mis Mawrth, cyn bod neb yn Ohio yn marw gyda Covid hyd yn oed.»
Cyfnod cloi
Cafodd y farwolaeth gyntaf o ganlyniad i r feirws yn Ohio ei chyhoeddi ar 17 Mawrth, ca o fewn llai nag wythnos – ar 23 Mawrth – roedd cyfnod cloi llawn wedi dod me rym yn y dalaith.
Yn ôl y ffigurau diweddara’, mae dros 2,100 o bobl wedi marw o r feirws yn Ohio, un dros de 35.000 o achosion wedi ue cofnodi. Mae bron i 12 miliwn o bobl yn byw n’Ohio – y seithfed dalaith fwya’ oh, corrió poblogaeth.
«Yn amlwg mae mucho o bobl wedi marw gyda ni, ond pan chi n’ystyried débil sy n byw yn Ohio, wy n’credu fod pethau dipyn gwaeth ym Mhrydain.
«Mae r bloqueo wedi dod i ben gyda ni nawr, ca mae r gweithwyr nôl gyda ni ers rhyw bythefnos, ond fuon ni ar gau soy chwech wythnos me gyd.
«Yn ein ffatri ni, ry n ni wedi gorfod gwneud mucho fawr o waith paratoi er mwyn gwneud yn siŵr de la junta de directores y lle yn saff i r gweithwyr me ddod ‘nôl. Mae particiones wedi mynd lan gyda ni ar dibuja y lle.
«Mae rhaid me bob onu gweithiwr fod o leia’ dwy fetr wrth ei gilydd, ca y n ni n estrictos iawn ar hynna. Ry n ni n cymryd tymheredd pawb wrth iddyn nhw ddod i r gwaith ac mae n’rhaid me bob onu me wisgo masgiau hefyd.
«Wedyn, mae gyda ni rhyw 60 o r gweithwyr sy n gweithio gyda fundido de aluminio – lle mae mucho o wres – ca maen nhw n’gorfod gwisgo los protectores de la cara yn hytrach na masgiau oherwydd bydde r masgiau arferol ddim yn mucho o ayudar a iddyn nhw.
«Mae rhoi popeth yn ei le wedi costio tipyn i ni, wrth gwrs – tua $40,000 mor belled – ond mae n’rhaid yo ni wneud e er mwyn gwneud yn siŵr fod pawb yn saff.»
Colli personal
Er hynny, mae Iwan yn ofni y bydd rhaid cymryd ‘penderfyniadau anodd’ yn ystod y dyddiau un hermano wythnosau nesa’.
«Mae colli chwech wythnos o gynhyrchu yn amlwg wedi cael effaith arnón ni vil cwmni, ca yn anffodus, wy n’credu bydd rhaid yo ni gael gwared ar siŵr o fod tua 10% de o r gweithwyr.
«Felly, ni n’sôn soy ryw 30 o bobl, o leia’, yn colli ue gwaith, ca mae hynny wastad yn beth trist ac yn rhywbeth anodd me soldadura.
«Ond hace dim dewis ‘da ni.»
copyright de Imagen Iwan Gibby el título de la Imagen Vicki una Nia, teulu Iwan
Er fod y cyfnod clo wedi dod i ben yn Ohio, mae Iwan yn poeni soy effaith posib y feirws ar yr ardal lle mae e n byw gyda i bartner, Vicki, una i ferch fach pum oed, Nia.
«Ni n’byw yn ardal Loveland, ar bwys de Cincinnati. Pan ry n ni n mynd mas ry n ni fod me wisgo masgiau. Wy’ wastad yn gwneud hynny, ond mae mucho fawr o bobl ddim.
copyright de Imagen Iwan Gibby el título de la Imagen Nia, merchandising Iwan, yn ei masg
«Hefyd es que yo me gasglu comida o le bwyta yn ddiweddar, ca roedd pobl yn eistedd mewn yn y restaurante ventilador de na. Dim ond teuluoedd sy’ fod mas gyda i gilydd, ca mae r fordydd me gyd me fod o leia’ dwy fetr ar wahan.
«Ond o’n nhw me gyd wedi ue bwnsho yn agos iawn en ei gilydd, ca wy n’siwr bod mucho o r bobl oedd yn rhannu fordydd ddim yn perthyn me’w gilydd, neu n’byw yn yr de la onu tŷ.
«Os nag yw pobl yn gwrando ar y cyngor maen nhw n ie gael, mae r de la segunda ola mae r expertos yn sôn amdani yn mynd me ddod yn glou iawn.»
Hefyd o ddiddordeb ‘Styc mewn paradwys heb feirws’: Cymry Seland Newydd Profiad Cymry tramor o r coronafeirws
