Bydd de la onu o bwyllgorau Senedd Cymru yn arolygu «priodoldeb cerfluniau un henebion mewn mannau cyhoeddus yng Nghymru» yn sgil y protestiadau Negro Vidas Importan diweddar.
Bydd y Pwyllgor Diwylliant, y Gymraeg un Chyfathrebu «yn edrych ar bwy sy n cael ei anrhydeddu mewn mannau cyhoeddus» gan ystyried «una oes angen canllawiau ar gyrff cyhoeddus me sicrhau ein de la junta de directores ni n’parchu ein hanes heb hepgor cyd-destun hanfodol».
Mae hefyd yn fwriad me ystyried «pobl sydd heb gael ue hanrhydeddu», gan gynnwys mynd i r afael â diffyg cofebau n’anrhydeddu merched sydd wedi gwneud cyfraniad me fywyd cyhoeddus Cymru.
Ond vil «hombre cychwyn», mae r pwyllgor yn galw ar Lywodraeth Cymru me lunio rhestr o r cerfluniau sydd eisoes ar dibuja y wlad.
Dywed y pwyllgor fod angen «sefydlu rhai egwyddorion arweiniol ynghylch pwy neu beth y dylid ei goffáu un sut i benderfynu mewn ffordd gytbwys un yw n’briodol parhau me ddangos rhai ffigyrau».
copyright de Imagen Pete Eddy el título de la Imagen Roedd gwrthwynebiad me gerflun HM Stanley pan gafodd ei godi yn wreiddiol un chafodd ei ddifrodi mewn protesta yn 2012
Mae r ymateb byd-eang me farwolaeth George Floyd yn América wrth gael ei arestio gan blismon gwyn, wedi aildanio r ymgyrchu dros gydraddoldeb me bobl o gefndir du, Asiaidd neu leiafrif ethnig (BAME).
Mae hefyd wedi atgyfodi dadleuon ynghylch cerfluniau sy n anrhydeddu unigolion â chysylltiadau â chaethwasiaeth, gan ysgogi trafodaethau mewn sawl señor yo drafod enghreifftiau yng Nghymru.
Bydd Cyngor Sir Caerfyrddin yn cynnal trafodaeth año wythnos nesaf me ystyried beth ddylai ddigwydd me gerfluniau un chofebion yn y señor, gan gynnwys obelisg amlwg yng Nghaerfyrddin er cof soy Syr Thomas Picton.
Er bod Picton yn cael ei gofio vil de las naciones unidas o arwyr rhyfeloedd Napoleón, cafodd hefyd me gyhuddo o ladd caethweision. Ca er na chafodd ddedfryd, fe wnaeth llys hefyd ei gael yn euog o arteithio merchandising ifanc pan roedd yn Llywodraethwr Trinidad.
Mae cynghorwyr yng Nghaerdydd hefyd yn ystyried y posibilrwydd o symud penddelw mármol ohono o Neuadd y Ddinas.
título de la Imagen Yr olygfa ar y Maes yng Nghaernarfon mewn protesta me gefnogi mudiad Negro Vidas Importan
Hefyd año wythnos nesaf bydd cynghorwyr lleol yn trafod galwadau me gael gwared ar gerflun o r anturiaethwr HM Stanley yng Nghanol Dinbych un cherflun arall yn nodi ei orchestion yn Affrica yn Llanelwy.
Mae Esgob Llanelwy, Gregorio Cameron, ymhlith y rhai sydd wedi galw soy gael gwared ar y ddau gerflun yn Sir Ddinbych.
Casglu safbwyntiau
«Mae r angen soy ddadl ynglŷn â phwy sy n cael ei gynrychioli yn ein lleoedd cyffredin yn cynyddu o corrió brys,» meddai Helen Mary Jones, Cadeirydd dros dro Pwyllgor Diwylliant, y Gymraeg un Chyfathrebu.
«Mae r mudiad Mae Bywydau Du o Bwys yn taflu goleuni ar y caswir de ca ni allwn ei anwybyddu mwyach.
«Bydd y Pwyllgor hwn yn edrych ar briodoldeb cerfluniau un henebion ledled Cymru, ca yn erbyn pa feini prawf y dylid de la ue barnu.
«Hoffem gasglu cymaint o safbwyntiau ag y gallwn ni ar y mater hwn un byddwn yn cynnal cyfres o gyfarfodydd me glywed año hyn sydd gan bobl me’w ddweud.»
Mae n’bosib i r cyhoedd gyfrannu me ymchwiliad y pwyllgor (rhagor o fanylion soy waith Pwyllgor Diwylliant, y Gymraeg un Chyfathrebu, ar wefan Senedd Cymru, neu trwy ddilyn @SeneddDGCh ar Twitter.)
