Mae n’bosib y bydd swyddogion yn edrych yn ôl ar benderfyniadau ar ddechrau r pandemig o amgylch digwyddiadau torfol un chwestiynu un gafodd y penderfyniadau cywir ei gymryd, yn ôl prif gynghorydd gwyddonol iechyd Llywodraeth Cymru.
Ym mis Mawrth, fe ddywedodd Llywodraeth Cymru nad oedd y dystiolaeth wyddonol yn awgrymu y byddai gohirio gêm Chwe Gwlad Cymru un hermano Alban yng Nghaerdydd yn gwneud gwahaniaeth o ran «oedi r cynnydd yn nifer año achosion neu n’wir o corrió achub bywydau».
Ond penderfynodd Undeb Rygbi Cymru ohirio gêm rygbi rhyngwladol y dynion 24 de awr cyn y gic gyntaf.
Dywedodd el Dr. Rob Orford y byddai swyddogion nawr yn ystyried delio n’wahanol gyda «rhai sgyrsiau un rhai penderfyniadau» o gwmpas y cyfnod hwnnw.
‘Y feirws yn llechwraidd’
Fe wnaeth Covid-19 amharu ar nifer o gampau ddechrau mis Mawrth, ond gêm Cymru yn erbyn año Alban oedd y digwyddiad chwaraeon mawr olaf me gael ei ohirio.
Galwodd Plaid Cymru un gwleidyddion eraill y gwrthbleidiau ar yr awdurdodau me ohirio digwyddiadau torfol, ond ymateb y Gweinidog Iechyd Vaughan Gething oedd y dylai gwleidyddion gymryd «ymagwedd gyfrifol», de ca na ddylen nhw geisio awgrymu «bod yna gyngor iechyd cyhoeddus me gymryd cam pan nad yw n’bodoli» mewn gwirionedd.
Ar ôl me Undeb Rygbi Cymru ohirio r gêm, dywedodd y Prif Weinidog Cymru Marca Drakeford y gallai ddeall y penderfyniad er nad oedd «y cyngor meddygol un gwyddonol ar ddigwyddiadau torfol wedi newid.»
Pan ofynnwyd iddo mewn cyfweliad ar gyfer rhaglen Suplemento dominical de Radio de la BBC país de Gales, me fyfyrio ar y cyngor gwyddonol ar y pryd ynghylch digwyddiadau torfol, dywedodd Dr Orford: «la Pista n’meiddio dweud pan fyddwn yn edrych yn ôl, un byddwn yn edrych yn ôl, fe fydd yna ymchwiliadau.
«Byddwn yn gofyn y cwestiynau hynny ynglŷn â beth oedd y dystiolaeth un pham y gwnaed y penderfyniadau hynny… cawsant de la ue trafod un chytunwyd ar gonsensws ar bob onu o r pwyntiau hynny.»
título de la Imagen Bydd amser yn dod pan fydd angen ailasesu r penderfyniadau un wnaed ar ddechrau r pandemig, yn ôl el Dr. Rob Orford
Dywedodd hefyd y bydd achosion o Covid-19 yn cynyddu unwaith eto yng Nghymru os yw pobl yn rhoi r gorau me fod yn «ymwybodol o’n risgiau ein hunain una dal me’w lleihau».
Ychwanegodd y prif gynghorydd gwyddonol dros iechyd: «Mae r feirws yn llechwraidd. Bydd yn mynd me mewn i r llefydd dydych chi ddim yn edrych arno, bydd yn mynd me mewn i r llefydd sydd anoddaf me’w cyrraedd.
«Mae vil sosban sy n berwi – os byddwch yn tynnu eich llygaid oddi arno, bydd yn berwi drosodd.
«Rydyn ni n’gwybod ei fod yn hoffi amgylcheddau hacer. Gallwn de soldadura o r hemisffer deheuol ei fod yn hoffi r oerfel yn ogystal ac felly yn ddieithriad, bydd yn dod o hyd me’w ffordd me mewn i r lleoedd hynny.»
Ansicrwydd dros orfodi mygydau
Dywedodd prif swyddog meddygol Cymru r wythnos hon y gallai r wlad de soldadura tonelada arall o coronafeirws yn yr hydref gyda r «uchafbwynt yn y gaeaf».
Gan edrych ymlaen en heriau posibl yn y gaeaf, dywedodd Dr Orford fod materion vil awyru adeiladau «yn wirioneddol bwysig» una junta de directores y llywodraeth yn parhau i «edrych ar y dystiolaeth ynghylch gorchuddion wyneb, gan ofyn un fydd hynny n’helpu me liniaru r risg o heintiau pellach».
Mae gorchuddion wyneb yn orfodol ar drafnidiaeth gyhoeddus yng Nghymru ond nid mewn siopau, yn wahanol me rannau eraill o r Deyrnas Unedig.
Pan ofynnwyd iddo un oedd yn anorfod y bydd gorchuddion wyneb yn orfodol mewn mwy o leoliadau, dywedodd Dr Orford ei bod n’hi «fwy cymhleth na hynny».
copyright de Imagen leyenda de la Imagen de Ar hyn o bryd hace dim rhaid gwisgo masg me fynd me siopa yng Nghymru
«la Pista n’credu bod senarios lle allech chi ddychmygu bod hynny n’fuddiol ond mae n’rhaid iddo fod yn de la onu o nifer o bethau.
«¡Oh, corrió rheoli risg un lleihau risg, mae r cyfan yn ymwneud â r llwybrau trosglwyddo hynny… un hermano peth olaf de la onu un wnewch sy n cael año effaith leiaf yw ofrecer diogelu personol.
«Nid yw n’syml gyda gorchuddion wyneb. Nid yw r dystiolaeth yn bendant.
Ychwanegodd: «Dydyn ni ddim yn gorchymyn pobl me’w wisgo ar hyn o bryd ond rydyn ni yn ue hargymell.»
‘Bydd brechlyn yn gweithio’
Dywedodd ei fod yn credu y byddai «cryfder y gymuned wyddonol» yn llwyddo me fynd i r afael â Covid-19.
«Os edrychwch chi ar y frech wen, un laddodd tua 500 miliwn mewn hanes… roedd y frech wen yn glefyd un chanddo ddau amrywiolyn feirysol.
«Rhan bwysig y frawddeg honno yw ‘oedd’, ca ar gyfer pob clefyd trosglwyddadwy sylweddol, fe u’rheolwyd, boed hynny drwy frechlyn neu driniaeth neu fesurau iechyd cyhoeddus.
Ychwanegodd: «Mae brechlynnau n’gweithio. ¿Dim rheswm me feddwl na fydd hynny n’digwydd eto.»
Gallwch glywed y cyfweliad yn llawn ar Suplemento dominical ar BBC Radio Wales am 08 : 00 ddydd Sul 9 Awst , nuevo d dal me fyny ar BBC Sonidos.
