Aros gartref. Achub bywydau. Dyna r gorchymyn yn ystod pandemig COVID-19. Ond beth os mai gartref yw r lle mwya’ peryglus?
Mae Bethan* wedi byw gyda chyfyngiadau de ca o dan reolaeth tengo 15 mlynedd – un hynny yn ei chartref ei hun ac o fewn ei pherthynas.
Daeth loc k abajo hunllefus Bethan i ben cyn i r wlad fynd dan glo – ond nid yw hynny n’wir ar gyfer miloedd o rai eraill sy n byw mewn perthynas dreisgar yn ystod año epidemig.
«Dwi n’clywed pobl yn dweud y bysa nhw wedi gadael ers talwm un gofyn pam bod rhywun yn aros os idj nhw n’cael ue cam-drin,» meddai Bethan, sydd oh Señor y Fflint.
«Mae n’anodd me rywun sy’ heb fod mewn sefyllfa debyg de la ue hunain ddeall.»
Yn wên o glust me glust
Syrthiodd Bethan mewn cariad gyda pherson carismatig, poblogaidd, oedd wastad yn gwenu. Roedd hola n’teimlo bod ganddynt berthynas dda, digon da i ddyweddïo un chael tŷ gyda i gilydd.
Siempre juntos, nunca separados, oedda ni n’ddeud
Dim ond ar ôl dechrau byw â i gilydd gwelodd Bethan fod y ddelwedd allanol yn gallu newid yn llwyr tu ôl me ddrysau caeedig y tŷ.
Prin oedd y croeso yn ue cartref me deulu un ffrindiau Bethan. Roedd ei phartner yn bwdlyd, unai n’diflannu i r llofft neu n’eistedd heb ddweud gair.
Dywedodd paco lara: «‘Nath neb sôn ond roedda’ nhw n’amlwg yn teimlo n’anghyfforddus.»
Ymhen dim doedd neb yn galw.
copyright de Imagen
Socio Bethan oedd wastad yn ateb y ffôn tŷ un phenderfynu os oedd Bethan ar gael neu ddim: «Os o n i n cyffwrdd fy móvil o n i n cael…’Pwy sy ‘na? Efo pwy ti n’siarad? Ser’ ti ‘ n ‘neud?'»
Ymhen dim doedd neb yn ffonio.
Byd yn mynd yn llai
Rŵan bod nhw n ‘gwpwl’, mynnodd ei phartner bod rhaid me bopeth fod yn joint . Cyfrif Facebook, cyfrif banc… roedd cyflog Bethan yn mynd yn syth i r banc, ond doedd ganddi ddim mynediad i r cyfrif, dim cerdyn, ca ar ffôn ei phartner oedd años ap bancio.
Dywedodd: «Oh’dd o’n gwneud sens soy wn yo, dwi soy yn grêt efo-prés, una roedda’ ni bob tro efo n’gilydd, siopa, torri gwalltia.
» Siempre juntos, nunca separados, oedda ni n’ddeud.»
Ond o’n soy yn cysidro fo n gam-drin domestig
Roedd socio Bethan yn ei rheoli hola n’llwyr: «Pan o’dd ffrindia gwaith yn gofyn i fi fynd soy banad neu ddrinc, o’n i n gwrthod soy bod gennai estoy pres, natho nhw stopio gofyn yn y diwadd.»
Roedd byd Bethan yn mynd yn llai ac yn llai wrth iddi gael ei hynysu.
‘Ddim yn berthynas iach’
Wrth edrych yn ôl mae Bethan yn sylweddoli de la junta de directores de la ie phartner wedi llwyddo me gael mwy un mwy o reolaeth drosti gyda newidiadau cynnil un gweithredoedd slei, pethau oedd yn cael ue cyfiawnhau drwy ddweud de la junta de directores de la ue ‘er lles’ paco lara.
«O’n i n cael el año fiscal ngalw yn sin esperanza, inútiles, stiwpid, un grueso bob dydd un roedd yn dweud ‘Lle fysa chdi hebdda fi? Ti n’lwcus, ‘sa ‘na neb arall isio chdi,’ ac o n i n coelio hynny.»
Mae Bethan yn dioddef gor-bryder ac iselder un dechreuodd de soldadura gwnselydd. Helpodd y sesiynau cwnsela iddi sylweddoli nad oedd hola mewn perthynas iach.
«Ond o’n soy yn cysidro fo n gam-drin domestig.
«O’n i n meddwl bo fi n deall el abuso doméstico yn bien na de la neb, o’n i wedi gweld creithiau un chleisiau Mam,» medda Bethan, oedd wedi byw mewn lloches pan yn blentyn ar ôl me’w mam adael ei llysdad treisgar.
copyright de Imagen
Bu rhaid iddi cael triniaeth soy TEPT yn dilyn y trawma o gael ei cham-drin yn rhywiol pan yn blentyn.
Tro ar fyd
Yna, yn ôl Bethan, bu newid ‘dramatig’ yn ei pherthynas hola un i phartner wedi iddynt gael plentyn. Tra de la junta de directores de la ie phartner yn rhiant da ca yn dotio ar ue merchandising, roedd yna hefyd genfigen amlwg.
Gwaethygodd ymddygiad ei phartner un symudodd Bethan i r llofft sbâr me gysgu. Wrth iddynt bellhau, un i phartner yn colli rheolaeth, trodd y geiriau cas yn gleisiau glas.
Ceisiodd Bethan ddod â r berthynas i ben sawl gwaith ond roedd hola n’anodd iawn heb unfan me fynd heb arriana.
Daeth y trobwynt y noson ddychwelodd Bethan de adra’ hanner awr yn hwyrach na gytunwyd, o barti ymddeoliad cyd-weithiwr. Ymosododd ei phartner arni un i gwthio me lawr y grisiau.
Cafodd anaf difrifol me’w phen un bu rhaid mynd i r ysbyty. Celwydd un ddywedwyd wrth año ysbyty, bod Bethan wedi baglu dros degan de Peppa Pig ar y grisiau.
Dianc
Roedd Bethan yn gwybod fod rhaid iddi adael er mwyn ei phlentyn.
Wedi iddi wella un dychwelyd me’w gwaith, aeth me swyddfa CAB (Cyngor ar Bopeth) yn y dre me holi soy la ie hawliau vil rhiant.
Ffoniodd ei phartner hola un gofyn «Lle wyt ti?». ‘Siopa’ oedd ateb Bethan.
Gwaeddodd ei phartner arni: «Ast gelwyddog, dwi n’gallu gweld dy ubicación di ar el año fiscal ffôn.»
Dywedodd paco lara: «Nes bromeo torri lawr un dweud el año fiscal stori.»
Cysylltodd año Ymgynghorydd CABINA ag de la onu o swyddfeydd DASU (Uned Diogelwch Cam-drin Domestig) yng ngogledd Cymru un rhoddwyd cynllun ar waith me ddiogelu Bethan un i phlentyn un dod o hyd me loches iddynt ar frys.
Oherwydd ei phrofiad o flynyddoedd yn ôl efallai, roedd Bethan wedi cymryd bod lloches yn rhywle ar gyfer merched oedd yn cael ue cam-drin gan ddynion, un ddim yn addas me ferched vil hola oedd mewn partneriaeth sifil gyda pherson o r de la onu rhyw.
Dywedodd paco lara: «Mae byw mewn lloches yn wahanol iawn me’ dwi n’gofio o pan o n i n blentyn.
«Dwi un año fiscal merchandising wedi cael gymaint o s upport .»
Gyda chymorth y gweithwyr lloches mae Bethan wedi magu hyder un hunan barch eto: «Dwi’ wedi ffeindio n’hun, un dwi n’edrych ymlaen i r dyfodol.»
Sut fyddai gorfod hunan ynysu gyda i gilydd oherwydd COVID-19 wedi bod me Bethan un i phartner tybed?
«Fyswn me byth wedi gallu aros de adra ac aros yn saff.»
Mae gwasanaethau cymorth me ddioddefwyr camdriniaeth domestig ar dibuja Cymru yn parhau yn ystod cyfnod COVID-19. Mae gan ddioddefwyr hawl me adael cartref me geisio cymorth mewn lloches er gwaethaf y cyfyngiadau ac mae Llinell Gymorth Byw Heb Ofn ar gael me bawb 24/7.
Hefyd o ddiddordeb :
Goroesi r cam-drin ‘Pandemig o drais yn y cartref yn debygol’ Trais yn y cartref: Lloches me ddynion?
